مانند سایر مهارت هایی که کودک در سال اول زندگی کسب می کند، رشد مهارت های گفتار و زبان نیز از همان ابتدا تولد آغاز می شود. بسیاری از نوزادان قبل از اولین سال تولد خود کلماتی مانند، ماما و دادا را به زبان می آورند به طوریکه تا 18ماهگی در حدود 20 کلمه می گویند و در 3 سالگی واژگان کودکان به 1000 کلمه افزایش می یابد.اما اگر کودک نوپا شما به این مرحله نرسیده باشد به احتمال زیاد با تاخیر گفتاری زبانی روبه رو است.

تفاوت گفتار و زبان چیست؟

• گفتار، بیان کلامی زبان است و شامل نحوه شکل گیری صداها و کلمات می باشد

• زبان کل سیستم ارائه و کسب اطلاعات به روشی معنی دار است. منظور از زبان فهمیدن و فهمیده شدن از طریق ارتباطات کلامی، غیر کلامی، و نوشتاری است

منظور از تاخیر گفتاری و تاخیر زبانی چیست؟

اگرچه این دو با هم متفاوت هستند اما اغلب با یکدیگر هم پوشانی دارند.گفتار به تولید صدا ها و نحوه بیان کلمات اشاره دارد. کودک با تاخیر گفتاری در ایجاد صداهای صحیح و بیان درست کلمات مشکل دارد.در تاخیر زبانی کودک ممکن است صداها و کلمات را به درستی تلفظ کند،اما نمی تواند عبارات و جملات مناسبی را به کار برد. تاخیر زبان، مستلزم فهم و برقراری ارتباط، چه به صورت کلامی و چه غیر کلامی است. تأخیر زبان می تواند دریافتی (receptive) ، بیانی (expressive) یا ترکیبی از هر دو باشد.اگرچه این دو با یکدیگر تفاوت های اساسی دارند اما بسیاری از کودکان علائم تاخیر گفتار و زبان را با هم نشان می دهند

علائم تاخیر در گفتار

معمولا اولین نشانه ها خیلی زود بروز می کنند.نوزادی که در 2 ماهگی هیچ صدایی از خود در نمی آورد، می تواند اولین نشانه های تاخیر گفتاری را داشته باشد. در 12 تا 15 ماهگی هیچ یک از کلماتی مانند ” ماما” یا “دَدَ” را بیان نمی کند.علائم تاخیر در گفتار در کودکان بزرگتر شامل موارد زیر می باشد:

2 سالگی : حداقل 25 کلمه استفاده نمی کند

2.5 سالگی : از عبارات منحصر به فرد دو کلمه ای یا ترکیب اسم – فعل استفاده نمی کند

3 سالگی : حداقل 200 کلمه استفاده نمی کند ، با نام چیزی را نمی خواهد ، حتی اگر با آنها زندگی می کنید ، فهمیدن صحبت های او دشوار است

4 تا 5 سالگی: در این سن که معادل سن پیش‌دبستانی است، کودک شما هنوز با حرف زدن مشکل دارد. او هنوز قادر نیست یک داستان ساده را به راحتی تعریف کند

علائم تاخیر زبانی

علائم رایج تأخیر زبان عبارتند از:

• در سن 15 ماهگی با دهان خود صدا در نیاورد

• صحبت نکردن تا سن 2 سالگی

• ناتوانی در صحبت با جملات کوتاه تا سن 3 سالگی

• دشواری در پیروی از دستورالعمل ها

• تلفظ یا حرکت دهان ضعیف

• مشکل در کنار هم قرار دادن کلمات در یک جمله

• رها کردن کلمات در جمله

چگونه تشخیص دهم که رشد گفتار و زبان فرزندم در مسیر طبیعی است؟

2 تا 3 ماهگی: با صداسازی و لبخند به شما پاسخ می دهد

6 ماهگی: غان و غون می کند، به سمت صدا بر می گردد و به آن توجه می کند

8 ماهگی: به اسم خود پاسخ می دهد و دوست دارد خود را در آینه نگاه کند

10 ماهگی: برای جلب توجه فریاد می زند،یک هجا را به طور مکرر تکرار می کند

12 ماهگی: 1 تا 2 کلمه می گوید، نام ها را تشخیص می دهد، صداهای آشنا را تقلید می کند، به اشیا اشاره می کند

12 تا 17 ماهگی: دستورات ساده را درک می کند، کلمات آشنا را تقلید می کند، ” نه” را می فهمد، از “ماما” “بابا” و چند کلمه دیگر استفاده می کند

18 ماهگی: بیان 10 تا 20 کلمه، شروع به ساخت ترکیبات دوکلمه ای مانند ” آب بده” ، از کلمات برای آشکارسازی خواسته هایش استفاده می کند، اعضای بدن را می شناسد

2 سالگی: جملات 2 یا 3 کلمه ای می گوید، بیش از 50 کلمه بلد است، از واژگان پرسشی مانند ” این چیه” استفاده می کند، تصاویر را در کتاب نام می برد

اگر در مورد رشد گفتار و زبان کودکتان نگران هستید با متخصصین ما در کلینیک توانبخشی قادریان همراه شوید.02632717337_09331853918

دلایل تاخیر در زبان و گفتار

• مشکلات دهانی (مانند مشکلات مربوط به زبان یا سقف دهان) فرنولوم (قسمت متصل کننده زبان به پایین فک)  کوتاه نیز می تواند حرکت زبان را برای تولید گفتار محدود کند

• ناتوانی ذهنی: انواع معلولیت های ذهنی می تواند باعث تأخیر در زبان شود. به عنوان مثال ، دیسلکسیا و سایر ناتوانی های یادگیری در برخی موارد منجر به تأخیر در زبان می شود

• عوامل محیطی ( ضعف در محرک های کلامی محیطی می تواند کودک را از رسیدن به نقاط عطف رشدی باز دارد)

• اوتیسم

• لالی انتخابی

• آفازی

• فلج مغزی

• تاخیر در تکامل سیستم عصبی

• آپراکسی گفتار دوران کودکی

چه کودکانی بیشتر در خطر بروز تاخیر گفتار و زبان هستند؟

بر اساس مطالعات انجام گرفته در ایالات متحده،نوزادان پسر3برابر بیشتر از دختران با نشانه های تاخیر در گفتار و زبان روبه رو هستند.نوزادان زودرس و وزن کم هنگام تولد،داشتن سابقه خانوادگی در اختلالات گفتار و زبان، بی ثباتی عاطفی در خانواده، بی توجهی والدین نسبت به کودک و مشارکت دادن او درطی بازی و فعالیت از جمله سایرعوامل خطر زا در تاخیر گفتار و زبان کودکان هستند

تاخیر در گفتار و زبان کودکان چگونه تشخیص داده می شود؟

اگر فکر می کنید که فرزندتان دچار مشکلات گفتاری شده است، بهتر است کودکتان توسط یک گفتار درمانگر معاینه شود. متخصص گفتار درمانی ، مهارت های گفتاری و زبانی فرزند شما را در مقایسه با معیار های توسعه کامل  زبان ارزیابی خواهد کرد و در صورت نیاز به ادیولوژیست ارجاع داده و مداخلات درمانی را آغاز می کند

گفتاردرمانی در تاخیر گفتار و زبان

گفتاردرمانی موثرترین راهکار درمان تاخیر در گفتار کودکان است و هرچه در سنین پایین تر آغاز شود احتمال موفقیت نیز بیشتر خواهد بود

بسیاری از کودکانی که دچار تأخیر کلامی هستند ممکن است مشکلاتی در مغز داشته باشند به طوری که ارتباط کافی در مغز برای ایجاد و تولید کلام وجود نداشته باشد. این کودکان در استفاده از لب‌ ها، زبان و فک برای تولید آوا دچار مشکل هستند

گفتاردرمانگر یک ارزیابی جامع از زبان درکی و بیانی فرزند شما انجام می دهد تا مشخص شود آیا کودک شما دچار تاخیر در زبان است یا خیر. این آزمون بر اشکال مختلف ارتباط کلامی و غیر کلامی متمرکز است و از آزمون های استاندارد  رسمی و غیر رسمی استفاده می کند. سپس با توجه به عامل زمینه ای از موثرترین راهکارها برای کمک به حل مشکلات کودک بهره می برد