اختلالات رفتاری کودکان

همه ما انسان ها در دوره هایی از زندگی به دلیل شرایط روحی نا مناسب رفتارهای غیر عادی و نا معقولی را از خود بروز داده ایم . در برخی شرایط خاص کودکان و نوجوانان نیز چنین رفتارهایی را از خود نشان می دهند و این امر بخشی از روند طبیعی زندگی به حساب می آید. نکته‌ای که بنابر ادعای متخصصین به عنوان پدر و مادر باید همواره در ذهن داشته باشید این است که تا جای ممکن از تشخیص خودسر و چسباندن برچسب‌های خودساخته به کودکتان بر حذر باشید. به خاطر داشته باشید اوقات تلخی و کج‌خلقی کودک ۲ ساله شما لزوما به معنی مشکل او در پذیرفتن نظم و سلطه و یا اختلال خاص و پیچیده ای نیست.اختلالات رفتاری زمانی مطرح می شوند که رفتارهای نا مطلوب بر عملکرد کودکان تاثیر می گذارند و نیازمند بررسی و درمان هستند.ما در این مقاله به بررسی این رفتارهای نا مطلوب و روش های مقابله با آن پرداخته ایم

منظور از اختلالات رفتاری چیست؟

اختلال رفتاری به رفتارهایی اطلاق می شود که بدون پایین بودن بهره هوشی تعادل روانی و رفتاری، از اندازه عمومی اجتماع دور شده و دارای شدت، تکرار و مداومت در زمانها و مکانهای متعدد باشد؛ به طوریکه در عملکرد تحصیلی _رفتاری فرد درماندگی و کاهش میزان کارایی ایجاد شود. کودکان با اختلال رفتاری مرتب از سوی اطرافیان بطور مستقیم یا غیر مستقیم طرد می شوند. آنها همچنین با مشکلات دیگری از قبیل اختلال بیش فعالی و نقص توجه، اختلال شخصیتی، افسردگی یا اختلال دوقطبی در دوران بزرگسالی مواجه خواهند شد

علائم اختلال رفتاری چیست؟

همه کودکان گاهی اوقات دچار اختلالات رفتاری می‌‌شوند اما مشکل زمانی ایجاد می‌شود که اختلال رفتاری آنها بیش از ۶ ماه طول بکشد یا شدیدتر شود و باعث بروز مشکل در مدرسه یا محل کار شود. گاهی اختلالات رفتاری به الگوهای رفتاری شدید، پرخاشگری و رفتارهای مخرب تبدیل می‌شوند.نشانه های مرتبط با اختلال رفتاری عبارتند از:

• تحمل کم در مقابل ناکامی

• فحاشی

• دروغگویی

• پرخاشگری

• رفتار بی رحمانه نسبت به سایر مردم و حیوانات

• رفتار های پر خطر و بی پروا مانند روابط جنسی و نقض قوانین

• تحریک پذیری

• فوران خشم

• سوء مصرف مواد

• مشکل در بیان و احساس همدردی

طبیعت نشانه‌ها، تعیین کننده درجه اختلال رفتاری (خفیف، متوسط، شدید) است:

نشانه های خفیف رفتاری: نشانه‌ها فقط به اندازه‌ای هستند که تشخیص اختلال رفتاری را ممکن می‌سازند و باعث آسیب‌های جزئی می‌شوند. به عنوان نمونه دروغگویی، فرار از مدرسه و نقض ساعت رفت و آمد شبانه

نشانه های متوسط: نشانه‌ها از نظر تعداد بیشتر از حالت خفیف هستند و رفتارها بر دیگران اثر می‌گذارند. به عنوان نمونه دزدی بدون روبرو شدن با قربانی و تخریب

نشانه های شدید: نشانه‌ها بسیار بیشتر از حداقل لازم برای تشخیص اختلال رفتاری هستند. به علاوه، رفتارها باعث آسیب قابل ملاحظه به دیگران می‌گردد از قبیل آزار جسمی، تجاوز جنسی، استفاده از اسلحه، دزدی در عین روبرو شدن با قربانی و شکستن قفل و ورود غیرقانونی

دلایل اختلالات رفتاری در کودکان

اگر چه که هنوز علت دقیق اختلالات رفتاری مشخص نیست اما عوامل زیر را می توان در بروز آن موثر دانست:

۱٫سابقه ژنتیکی

۲٫آسیب مغزی

۳٫مشکلات فرهنگی و اجتماعی

۴٫شرایط نامناسب خانوادگی ( کودکانی که در فضای خانوادگی پرتنش قرار دارند بیش از سایر کودکان دچار اختلالات رفتاری می شوند)

۵٫محیط نا مناسب زندگی

شایع ترین اختلالات رفتاری در کودکان

• ترس

• پرخاشگری

• ناخن جویدن

• لجبازی

• گوشه گیری و انزوا

• بیش فعالی

• خجالتی بودن و اعتماد به نفس پایین

• دزدی

• شب ادراری

• دروغگویی

• نقض قوانین بازی و یا قوانین مدرسه و کلاس

چرا باید به دنبال درمان اختلالات رفتاری در کودکان باشیم؟

عوارض جانبی حاصل از درمان نکردن اختلالات رفتاری کودکان می‌تواند بسیار جدی باشد و حتی در برخی موارد زندگی کودک را به چالش بکشد. شما می‌توانید با پیروی کردن از دستورات پزشک و برنامه درمانی طراحی شده به فرزند خود کمک کنید و عوارض حاصل از اختلالات رفتاری را به حداقل برسانید. برخی از عوارض اختلالات رفتاری به شرح زیر می‌باشد:

• افسردگی

• اختلالات شخصیتی

• اختلال دو قطبی

• منزوی شدن در جامعه

• بروز مشکلات تحصیلی

• افزایش ریسک خودکشی و آسیب رساندن به خود

• تخطی از قانون و مشکلات مشابه

• عدم موفقیت کاری و تحصیلی

درمان اختلالات رفتاری

مراقبت صحیح از کودک و مراجعه منظم به پزشک متخصص اولین اقدام برای پیشگیری از بروز اختلالات رفتاری کودک یا درمان آن می‌باشد. این امر به پزشک کمک می‌کند تا بتواند از نزدیک به بررسی و ارزیابی علائم کودک شما بپردازد. معمولاً درمان اختلالات رفتاری در کلینیک توانبخشی قادریان بر فرآیند توسعه مهارت‌های کودک و پدر و مادر تمرکز دارد. کودکان در این مرکز از برنامه‌های رشد شناختی، برنامه‌های مرتبط با توسعه مهارت‌های اجتماعی و یادگیری مهارت‌های اقتباسی بهره مند می‌شوند و در روند درمان متد های مختلف رفتاردرمانی، بازی درمانی، روان درمانی، گروه درمانی و.. به کار گرفته می شود. آموزش به والدین و سایر اعضای خانواده نیز بسیار کمک کننده است. ارزیابی روانشناختی، روان درمانی و سایر روش‌های درمانی می‌تواند بسیار کمک کننده باشد به ویژه در مواردی که کودک دچار اختلالات رفتاری یا سایر موارد شده است