• 0933-1853918
  • 0263-2717337

آپراکسی و روش های درمان آن

مقدمه

آپراکسی یک اختلال عصبی است که باعث می‌شود فرد نتواند حرکات هدفمند را به درستی انجام دهد، حتی اگر توانایی جسمی برای انجام آن حرکات را داشته باشد. این اختلال معمولاً به دلیل آسیب به نواحی خاصی از مغز، مانند ناحیه‌ای که مسئول برنامه‌ریزی حرکتی است، ایجاد می‌شود.

:آپراکسی می‌تواند انواع مختلفی داشته باشد، از جمله

 آپراکسی حرکتی: ناتوانی در انجام حرکات پیچیده یا هدفمند
 آپراکسی گفتاری: مشکل در تولید صداها و کلمات به طور صحیح
 آپراکسی بصری: مشکل در شناسایی اشیاء یا استفاده از آنها به درستی

افرادی که به آپراکسی مبتلا هستند، ممکن است در انجام فعالیت‌های روزمره مانند لباس پوشیدن، غذا خوردن یا نوشتن دچار مشکل شوند

علت

آپراکسی معمولاً به دلیل آسیب به نواحی خاصی از مغز که مسئول برنامه‌ریزی و اجرای حرکات هدفمند هستند، ایجاد می‌شود. این آسیب می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی باشد، از جمله

 سکته مغزی: یکی از شایع‌ترین علل آپراکسی، سکته مغزی است که می‌تواند به نواحی مغز آسیب برساند

 ضربه به سر: آسیب‌های تروماتیک به سر می‌توانند منجر به اختلالات حرکتی شوند

 بیماری‌های عصبی: برخی بیماری‌ها مانند بیماری آلزایمر، بیماری پارکینسون و اسکلروز چندگانه می‌توانند به بروز آپراکسی منجر شوند

 تومورهای مغزی: وجود تومور در نواحی مرتبط با حرکات هدفمند می‌تواند عملکرد آن نواحی را مختل کند

 عفونت‌های مغزی: عفونت‌هایی مانند مننژیت یا انسفالیت می‌توانند به بافت مغز آسیب برسانند و باعث آپراکسی شوند

 اختلالات ژنتیکی: برخی اختلالات ژنتیکی نادر نیز ممکن است با آپراکسی همراه باشند

در نهایت، تشخیص دقیق علت آپراکسی نیازمند ارزیابی‌های پزشکی و تصویربرداری مغزی است

انواع

آپراکسی به انواع مختلفی تقسیم می‌شود که هر کدام ویژگی‌ها و علائم خاص خود را دارند. مهم‌ترین انواع آپراکسی عبارتند از

 آپراکسی حرکتی : این نوع آپراکسی شامل مشکلات در اجرای حرکات هدفمند است، به‌طوری که فرد نمی‌تواند حرکات خاصی را انجام دهد، حتی اگر قدرت فیزیکی و هماهنگی لازم برای آن‌ها را داشته باشد

 آپراکسی گفتاری : در این نوع، فرد در تولید صداها و کلمات مشکل دارد. این اختلال بر توانایی برنامه‌ریزی حرکات دهان و زبان تأثیر می‌گذارد

 آپراکسی بصری-فضایی: این نوع شامل مشکلات در درک و پردازش اطلاعات فضایی است، به‌طوری که فرد نمی‌تواند اشیاء را به درستی جابجا کند یا آن‌ها را به درستی ببیند

 آپراکسی تحریکی: در این نوع، فرد نمی‌تواند حرکات خاصی را در پاسخ به یک درخواست یا اشاره انجام دهد، حتی اگر بتواند آن حرکات را به‌طور مستقل انجام دهد

 آپراکسی ایده‌ای: این نوع شامل مشکلات در درک و ترتیب دادن مراحل یک فعالیت است. فرد ممکن است نتواند مراحل لازم برای انجام یک کار را شناسایی کند

 آپراکسی چندگانه: این نوع شامل ترکیبی از مشکلات حرکتی و شناختی است و ممکن است شامل مشکلات در برنامه‌ریزی و اجرای حرکات باشد

هر یک از این انواع آپراکسی نیازمند ارزیابی دقیق و درمان مناسب هستند

علایم

علائم آپراکسی بسته به نوع آن متفاوت است، اما به طور کلی می‌توان به علائم زیر اشاره کرد

 آپراکسی حرکتی (Motor Apraxia)
– ناتوانی در انجام حرکات هدفمند، مانند گرفتن اشیاء یا نوشتن
– عدم توانایی در تقلید حرکات، حتی اگر فرد قادر به انجام آن‌ها باشد
– حرکات غیرارادی یا نامنظم

 آپراکسی گفتاری (Verbal Apraxia)
– مشکل در تولید صداها و کلمات
– تلاش زیاد برای گفتن کلمات، با تکرار یا تغییر صداها
– ناتوانی در تلفظ صحیح کلمات، حتی اگر فرد بتواند آن‌ها را بخواند

 آپراکسی بصری-فضایی (Visuospatial Apraxia)
– دشواری در شناسایی و درک اشیاء و فضا
– مشکل در جابجایی اشیاء یا قرار دادن آن‌ها در مکان مناسب
– ناتوانی در ترسیم شکل‌ها یا الگوها

 آپراکسی تحریکی (Ideomotor Apraxia)
– ناتوانی در انجام حرکات خاص در پاسخ به درخواست‌ها
– عدم توانایی در تقلید حرکات، حتی اگر فرد بتواند آن‌ها را به‌طور مستقل انجام دهد
– حرکات غیرمعمول یا نامناسب

 آپراکسی ایده‌ای (Ideational Apraxia)
– مشکل در ترتیب دادن مراحل یک فعالیت، مانند پختن غذا یا لباس پوشیدن
– فراموشی مراحل لازم برای انجام یک کار
– ناتوانی در شناسایی ابزارها و نحوه استفاده از آن‌ها

آپراکسی چندگانه (Complex Apraxia)
– ترکیبی از علائم مختلف آپراکسی‌های ذکر شده
– مشکلات در برنامه‌ریزی و اجرای حرکات پیچیده

این علائم ممکن است به تدریج پیشرفت کنند و می‌توانند بر کیفیت زندگی فرد تأثیر بگذارند. تشخیص زودهنگام و درمان مناسب می‌تواند به بهبود وضعیت کمک کند

تشخیص

تشخیص آپراکسی معمولاً شامل مراحل زیر است

 معاینه بالینی
– تاریخچه پزشکی: پزشک اطلاعاتی درباره سوابق پزشکی، علائم و زمان شروع آن‌ها جمع‌آوری می‌کند
– معاینه عصبی: ارزیابی عملکرد عصبی شامل بررسی توانایی‌های حرکتی، حسی و شناختی

 آزمون‌های تخصصی
– آزمون‌های حرکتی: شامل انجام حرکات خاص و ارزیابی توانایی تقلید حرکات
– آزمون‌های گفتاری: ارزیابی توانایی تولید صداها و کلمات
– آزمون‌های بصری-فضایی: بررسی توانایی در شناسایی اشیاء و درک فضا

 تصویربرداری مغزی
– MRI یا CT اسکن: برای شناسایی آسیب‌های مغزی، تومورها، سکته مغزی یا بیماری‌های دیگر که ممکن است باعث آپراکسی شوند

 ارزیابی توسط متخصصین
– گفتاردرمانگر: برای ارزیابی مشکلات گفتاری و زبانی
– کاردرمانگر: برای ارزیابی توانایی‌های حرکتی و عملکرد روزمره
– روان‌شناس: برای بررسی تأثیرات شناختی و عاطفی آپراکسی

 تشخیص افتراقی
– پزشک باید آپراکسی را از سایر اختلالات حرکتی یا شناختی مانند سکته مغزی، بیماری‌های نورودژنراتیو و اختلالات روانی متمایز کند

 تست‌های استاندارد
– استفاده از مقیاس‌ها و آزمون‌های استاندارد برای اندازه‌گیری شدت و نوع آپراکسی

تشخیص آپراکسی نیاز به همکاری بین رشته‌ای دارد و ممکن است به زمان و ارزیابی دقیق نیاز باشد. درمان مناسب می‌تواند به بهبود عملکرد فرد کمک کند

درمان

درمان آپراکسی معمولاً به نوع و شدت آن بستگی دارد و می‌تواند شامل روش‌ها و تکنیک‌های مختلفی باشد. در زیر به برخی از روش‌های درمانی رایج اشاره می‌شود

 گفتار درمانی
– تمرینات گفتاری: شامل تمرینات برای تقویت مهارت‌های گفتاری و تولید صداها
– تکنیک‌های تقلیدی: آموزش بیمار برای تقلید حرکات و گفتار از طریق مشاهده
– استفاده از تصاویر و اشیاء: کمک به شناسایی و نام‌گذاری اشیاء برای بهبود ارتباط

 کار درمانی
– تمرینات حرکتی: تقویت مهارت‌های حرکتی ظریف و کلی از طریق فعالیت‌های روزمره
– استراتژی‌های جبرانی: آموزش تکنیک‌هایی برای انجام فعالیت‌های روزمره به صورت مستقل

 تکنیک‌های شناختی
– آموزش استراتژی‌های حل مسئله: کمک به بیمار برای پیدا کردن راه‌حل‌های جدید برای انجام کارها
– تقویت حافظه و توجه: استفاده از تمرینات شناختی برای بهبود توانایی‌های ذهنی

 استفاده از فناوری
– برنامه‌های نرم‌افزاری و اپلیکیشن‌ها: استفاده از ابزارهای دیجیتال برای تمرینات گفتاری و حرکتی
– ابزارهای کمکی: مانند دستگاه‌های ارتباطی برای کمک به برقراری ارتباط

 پشتیبانی روانی
– مشاوره و روان‌درمانی: کمک به بیمار در مدیریت احساسات و اضطراب‌های مرتبط با آپراکسی
– حمایت خانواده: آموزش خانواده‌ها درباره آپراکسی و نحوه حمایت از بیمار

 تمرینات مکرر
– تکرار منظم تمرینات و فعالیت‌ها برای تقویت مهارت‌ها و ایجاد عادات جدید

درمان آپراکسی نیاز به زمان، صبر و همکاری نزدیک بین بیمار، خانواده و تیم درمانی دارد. هدف نهایی افزایش استقلال و کیفیت زندگی بیمار است

کاردرمانی

کاردرمانی یکی از روش‌های مؤثر در درمان آپراکسی است که به بیماران کمک می‌کند تا مهارت‌های حرکتی و عملکردی خود را بهبود بخشند. در زیر به برخی از تکنیک‌ها و رویکردهای کاردرمانی در درمان آپراکسی اشاره می‌شود

 ارزیابی اولیه
– شناسایی نقاط ضعف: ارزیابی دقیق توانایی‌های حرکتی، شناختی و عملکردی بیمار
– تعیین اهداف: تعیین اهداف مشخص و قابل اندازه‌گیری برای درمان

 تمرینات حرکتی
– تقویت مهارت‌های حرکتی ظریف: تمریناتی مانند نقاشی، نوشتن، و کار با اشیاء کوچک
– تمرینات حرکتی کلی: فعالیت‌هایی مانند راه رفتن، بالا و پایین رفتن از پله‌ها و انجام حرکات روزمره

 استراتژی‌های جبرانی
– تقسیم وظایف: تقسیم فعالیت‌های پیچیده به مراحل کوچکتر و ساده‌تر
– استفاده از نشانه‌ها: استفاده از نشانه‌ها یا تصاویر برای یادآوری مراحل انجام کار

 آموزش فعالیت‌های روزمره
– تمرین در محیط واقعی: آموزش فعالیت‌های روزمره مانند آشپزی، لباس پوشیدن و نظافت در محیط واقعی
– ایجاد روتین: کمک به بیمار برای ایجاد روتین‌های روزمره که به تقویت استقلال کمک کند

کاردرمانی در آپراکسی به بیماران کمک می‌کند تا با استفاده از روش‌های مختلف، توانایی‌های خود را بازیابی کرده و کیفیت زندگی خود را بهبود بخشند. همکاری نزدیک با تیم درمانی و انگیزه بیمار نیز نقش مهمی در موفقیت درمان دارد

پیام بگذارید

×

Powered by WhatsApp Chat

× پشتیبانی