کاردرمانی در کودکان فلج مغزی

فلج مغزی چیست؟

فلج مغزی یا cerebral palsy  گروهی از اختلالات حرکتی دائم ولی غیر پیشرونده هستند که به دلیل ناهنجاری‌های مادرزادی یا آسیب‌های وارده بر مغز در مراحل اولیه تکامل ایجاد می‌گردند.با توجه به شدت و محل ضایعه علایم فلج مغزی متفاوت خواهد بود.با این وجود در اکثر موارد درجات متفاوتی از اختلالات حرکتی،تشنج،مشکلات بینایی و شنیداری و اختلالات ذهنی و گفتاری دیده می­ شود.

عوامل مختلفی در زمان بارداری، حین تولد و پس از آن (دوران نخست کودکی ۲ تا ۵ سالگی) ممکن است سبب بروز فلج مغزی شود.در این بین هایپوکسی و داشتن زایمان سخت، عفونت ها، صدمات وارده به سر، ازدواج فامیلی و جهش ژنی، مصرف مواد مخدر در حین بارداری و… از جمله مهمترین عوامل ایجاد کننده cp هستند.

آیا فلج مغزی درمان می­ شود؟

با وجود انجام تحقیقات گسترده بر روی فلج مغزی اما در حال حاضر درمان قطعی برای cp وجود ندارد.در این میان روش های درمانی متفاوتی هستند که می­ توانند به بهبود کیفیت زندگی کودکان مبتلا به فلج مغزی کمک کند.در ادامه به بررسی بهترین روش های درمانی در این کودکان می­ پردازیم.

• روش های جراحی اگرچه که متخصصین ارتوپدی به کارگیری روش های جراحی را برای همه­ ی کودکان توصیه نمی­ کنند اما در برخی موارد درمان های جراحی همزمان با تمرینات کاردرمانی در کودکان مبتلا به cp اسپاستیک می­ تواند بسیار تاثیر گذار باشد.

• دارو درمانی داروهای متنوعی وجود دارد که در مواردی برای مبتلایان به فلج مغزی مفید هستند.از جمله متداول ترین انواع داروها می­ توان داروهای ضد تشنج،شل کننده های عضلانی مانند باکلوفن و والیوم و داروهای ضدالتهابی را نام برد.

• درمان توانبخشی با توجه به علائم و شدت درگیری کودک نیازمند دریافت درمان های متفاوت توانبخشی از جمله کاردرمانی و گفتاردرمانی می­ باشد.

چرا کاردرمانی در درمان کودکان مبتلا به فلج مغزی توصیه می ­شود؟

در فلج مغزی افراد با چالش های متفاوت جسمی،شناختی و گفتاری مواجه می­ شوند  و هریک دارای سطح عملکردی متفاوتی در انجام فعالیت های روزمره زندگی هستند.از این رو کاردرمانی با استفاده از تکنیک های مختلف درمانی به افزایش عملکرد و کاهش محدودیت های حرکتی افراد می­ پردازد؛ و به آنها در رسیدن به سطح حرکتی بالاتر و بهبود کیفیت حرکتی کمک می­ کند.از آنجایی که کودکان مبتلا به فلج مغزی با درجات متفاوتی از اختلالات ذهنی و شناختی همراه هستند؛ کاردرمانگر ذهنی با انجام ارزیابی دقیق و ارائه برنامه عملی به  این کودکان در رشد مهارت های درکی و شناختی،انجام فعالیت های اجتماعی و حضور در مدرسه کمک می­ کند.کاردرمانگر با بررسی سطح توانایی کودک CP به تقویت توانایی ها و درمان محدودیت ها پرداخته و آنها را در رسیدن به حداکثر استقلال حمایت می­ کند.از این جهت کاردرمانی می­ تواند در کاهش استرس والدین در رابطه با کودکشان موثر باشد و سبب افزایش سطح کیفیت زندگی خانواده شود.

اگر به دنبال ارزیابی و درمان کودک خود در کلینیک توانبخشی  قادریان هستید از طریق شماره های زیر با ما در ارتباط باشید.

۰۲۶۳۲۷۱۷۳۳۷-۰۹۳۳۱۸۵۳۹۱۸

کاردرمانگر در درمان کودک فلج مغزی چه می­ کند؟

کاردرمانی کودک فلج مغزی به دو حیطه جسمی و ذهنی تقسیم بندی می ­شود.در کاردرمانی جسمی درمانگر ابتدا به ارزیابی دقیق مراحل  رشد حرکتی کودک(به طور مثال نشستن،چهار دست و پا رفتن و ..)، تونوسیته عضلانی، دامنه حرکتی مفاصل، قدرت عضلانی، رفلکس های طبیعی  و پاتولوژیک در هر مرحله و .. می­ پردازد و با توجه به نتیجه حاصل از ارزیابی، تمرینات درمانی را ارائه می ­کند.

مهمترین اهداف درمانی در تمرینات کاردرمانی جسمی:

• کسب مایلستون های حرکتی مانند نشستن،ایستادن ،راه رفتن و..

• حفظ دامنه حرکتی نرمال در تنه و اندام ها

• ایجاد تونوسیته طبیعی عضلانی

• تقویت و افزایش ثبات در عضلات اندام ها و تنه

• ایجاد حرکات طبیعی از طریق بازی و فعالیت های عملکردی

• افزایش تعادل،هماهنگی و کنترل حرکتی

• توسعه مهارت های بازی، عملکردی، و مهارت های حرکتی ریز

• بهبود مهارت های پردازش حسی عملکردی

• آموزش استفاده از وسایل کمک حرکتی

با رویکرد ها و روش های درمانی در کاردرمانی کودکان مبتلا به فلج مغزی آشنا شویم.

کاردرمانگر با توجه به شدت و میزان درگیری اندام ها در کودک CP از روش و متدهای متفاوتی استفاده می­ کند، که در ادامه برخی از متداول ترین آنها ذکر شده است.

۱٫ استفاده از روش محدودیت اجباری یا CIMT : در این روش درمانگر با محدود کردن دست یا پای قوی تر فرصت های بیشتری برای استفاده از دست یا پای ضعیف تر ایجاد می­ کند.اگرچه که این روش در ابتدا با ممانعت از طرف کودک مواجه می­ شود اما به عنوان یکی از روش های درمانی موفق در کودکان مبتلا به فلج مغزی عنوان شده است.

۲٫ روش NDT: به عنوان یکی از روش های رایج در کاردرمانی مطرح شده و بر نرمال سازی عضلات کم کشش یا پرکشش، مداخله ویژه در واکنش های تعادلی و تسهیل حرکت کودک تمرکز دارد.

۳٫ کینزیوتیپ:  مطالعات اخیر  نشان داده که  استفاده از تکنیک کینزیوتیپ  همراه با سایر درمان های توانبخشی بر روی عملکرد حرکتی درشت و ظریف  کودکان مبتلا به فلج مغزی تاثیر گذار است.

۴٫ تقویت عضلات با وزنه و تجهیزات مقاومتی

۵٫ تکنیک های تحمل وزن (W.B) به خصوص در کودکان فلج مغزی اسپاستیک

۶٫ بازی ها و حرکات دو طرفه برای افزایش هماهنگی حرکتی

۷٫ رویکرد استفاده از اسپیلنت ها و تجهیزات کمکی

۸٫ گچ گیری سریال روش رایجی است که تاثیر چشمگیری در حالت تشنج یا انقباض مرتبط با کوتاه شدن عضلات دارد. این روش خاص موجب بهبود دامنه حرکات مفاصل می‌شود. در طول این روش با قالب گچی نیمه سخت و راحت، زمینه تحرک مفصل و یا مفاصل سفت فراهم می‌گردد.

کاردرمانگر با انجام تمرینات درمانی از بروز علایم و مشکلات زیر پیشگیری می­ کند

• آتروفی عضلانی

• کاهش دامنه حرکتی مفاصل

• احساس درد و خشکی در عضلات و مفاصل

• دفورمیتی و بدشکلی های استخوانی

• سفت شدن عضله و التهاب مفاصل

همچنین کاردرمانی ذهنی در درمان کودکان مبتلا به فلج مغزی توصیه می ­شود.

در بسیاری از موارد فلج مغزی،کودکان با نقایص بینایی و شناختی، اختلالات رفتاری، اختلالات درکی _ حرکتی و مشکلات پردازش حسی و… همراه هستند. و از آنجایی که رشد مهارت های حرکتی و شناختی توام با هم امکان پذیر است، کاردرمانگر به ارزیابی دقیق مهارت های شناختی و ذهنی پرداخته و با طرح برنامه درمانی منسجم به رفع محدودیت های کودک و همچنین پیشرفت در سایر درمان های جانبی کمک می­ کند.

بررسی دقیق تری از کاردرمانی ذهنی در کودکان مبتلا به فلج مغزی

کاردرمانگر در ابتدا به ارزیابی مهارت های حرکتی ظریف و درشت،یکپارچگی حسی و پردازش حواس،مهارت های شناختی،مهارت های درکی _ حرکتی، ترسیمی و .. پرداخته و با توجه به نتایج حاصل از ارزیابی اقدام به طرح ریزی و درمان می­ کند.در ادامه مهمترین حیطه های درمانی در کاردرمانی ذهنی کودکان مبتلا فلج مغزی ذکر شده است.

• مهارت های حرکتی ظریف

• مهارت های شناختی(حافظه، توجه و تمرکز، مهارت حل مسئله و استدلال، درک مفاهیم، تفکر انتزاعی،کارکرد های اجرایی و ..)

• مهارت های عاطفی و مشکلات رفتاری

• یکپارچگی حسی و پردازش حواس

• مهارت های ترسیمی و نقاشی

• مهارت های ادراکی و حسی (ادراک بینایی، تصویر بدنی، ادراک شنوایی و لامسه، برنامه ریزی حرکتی)

• بازی و مهارت های اجتماعی

به یاد داشته باشید که با مراجعه به موقع به کاردرمانی می­ توان از بروز بسیاری از مشکلات کودکان فلج مغزی جلوگیری کرده و به افزایش سطح کیفیت زندگی و استقلال در آنها کمک کرد.