سکته مغزی چیست؟

سکته مغزی(STROKE) یک وضعیت اورژانسی از بدن است و زمانی ایجاد می­ شود که جریان خون به مغز قطع شود.بدون خونرسانی سلول های مغزی شروع به مردن می­ کنند و این عارضه می­ تواند سبب ایجاد ناتوانی های پایدار و مرگ شود.

در تعریف دقیق تر سکته ­ی مغزی بر اساس سازمان جهانی بهداشت(WHO):

یک سندروم بالینی،با منشا عروقی است؛که به وسیله­ ی ایجاد سریع علائم اختلال موضعی یا عمومی مغز مشخص می­ شود و بیشتر از ۲۴ ساعت ادامه داشته و یا منجر به مرگ

می­ شود.

اگرچه که تحقیقات اخیر از تاثیر استرس روی متابولیسم بدن و کاهش سن ابتلا به سکته مغزی به زیر ۴۰ سال خبر داده­ اند؛ اما همچنان می­ توان سکته مغزی را به عنوان تنهاترین و بزرگترین دلیل ایجاد ناتوانی های شدید و پیچیده در بزرگسالان در نظر گرفت.

چه علائمی را می­ توان به عنوان نشانه های اولیه­ ی سکته مغزی عنوان کرد؟

• ضعف ناگهانی یا بی حسی ناگهانی در صورت، بازو یا پای یک سمت از بدن

• تار دیدن و یا از دست دادن بینایی ناگهانی در یک یا هر دو طرف

• مشکلات ناگهانی در صحبت کردن و یا درک زبانی

• گیجی ناگهانی

• سر درد شدید و ناگهانی و بدون دلیل مشخص

• سرگیجه،بی­ ثباتی و یا افتادن ناگهانی، به خصوص همراه با سایر نشانه ها

با انواع سکته مغزی بیشتر آشنا شویم

سکته مغزی ایسکمیک که به علت مسدود شدن رگ های خونی مغز ایجاد شده و حدود ۸۰ درصد از سکته ها را شامل می­ شود.

سکته مغزی هموراژیک نوع دیگری از سکته مغزی است که با پارگی رگ های خونی مغز رخ می­ دهد و برخی از شرایط از قبیل داشتن فشار خون بالا می ­تواند ریسک ابتلا به آن را افزایش دهد.حمله ایسکمی گذرا (TIA) نیز به عنوان یک هشدار جدی برای سکته مغزی به حساب می­ آید.اگرچه که این حمله نمی تواند بیانگر یک سکته مغزی کامل باشد و معمولا علائم در کمتر از ۵ دقیقه تا حدود زیادی برطرف می­ شود، اما نشان دهنده­ ی وضعیت اضطراری بیمار است و حتما باید به صورت اورژانسی توسط پزشک ویزیت شود.

چه تفاوتی بین نشانه های سکته مغزی ایسکمیک و هموراژیک است؟

سکته مغزی ایسکمیک

• احساس سر درد و سرگیجه از چند روز قبل

• اختلال شدید بینایی

• استفراغ و احساس خفگی

• بی حسی و لمس قسمت هایی از بدن به ویژه در یک سمت

سکته مغزی هموراژیک

• فشار خون بالا

• بی­ اختیاری در مدفوع

• نفس بلند و چهره قرمز

• استفراغ

• سر درد های شدید

• کاهش سطح هوشیاری

جدول زیر به مقایسه دقیق تری از انواع سکته مغزی پرداخته است

سکته مغزی می­ تواند باعث ایجاد عوارض و ناتوانی های موقتی و دائم در بیمارن شود،که با توجه به علت و موضع سکته مغزی و مقدار بافت مغزی درگیر شده متفاوت خواهد بود.

مهترین عوارض ایجاد شده در بیماران سکته مغزی

• فلج صورت،بازو ها و پاها(همی پلژی)

• ضعف در صورت،بازوها و پاها(همی پارزی)

• اختلال در تعادل و Gait بیمار

• اختلال در بلع( دیس فاژی )

• اختلال در تکلم و درک کلام(دیس آرتری)

• اختلال در حافظه و قضاوت

• کرختی و سوزش قسمت هایی از بدن همراه با اختلال در درک و وضعیت اندام(پارستزی)

• اختلال بینایی

  جلوگیری از وقوع مجدد سکته مغزی

متعاقب سکته مغزی استراتژی های زیادی برای جلوگیری از وقوع مجدد سکته مغزی صورت می­ گیرد.معیارهای عمومی مانند کاهش BMI، قبول یک برنامه­ی غذایی کم نمک و کم چرب،توقف سیگار کشیدن،و انجام ورزش های منظم به تمامی بیماران توصیه می­ شود.این معیار ها به خصوص توقف سیگار کشیدن،می­ تواند در کاهش سکته­ ی مغزی به طور خیلی زیادی موثر باشد.

اهمیت کاردرمانی در درمان  بیماران مبتلا به سکته مغزی

عوارض جانبی سکته مغزی نه تنها زندگی خود فرد را تحت تاثیر قرار می­ دهد بلکه بار سنگینی نیز بر دوش خانواده و جامعه خواهد بود.در این میان کاردرمانگران یک جز اصلی و مهم برای رساندن بیمار به حداکثر استقلال و بازگشت او به اجتماع هستند.

در فاز اولیه بیماری کاردرمانگر به جلوگیری ازبروز عوارض احتمالی و بازگرداندن توانایی های حرکتی از دست رفته بیمار می ­پردازد.او با درگیر کردن سیستم حسی و حرکتی به بازآموزی مهارت های حرکتی برای انجام فعالیت های روزمره زندگی پرداخته و با آموزش استراتژی های کاربردی به تطابق بیماران با شرایط جدید پیش آمده کمک می­ کند.علاوه بر این کاردرمانگران با ارزیابی از محیط زندگی بیماران و مناسب سازی آن با سطح توانایی آنها و همچنین فراهم کردن وسایل کمک حرکتی مانند واکر،عصا و.. نقش مهمی در جا به جایی راحت تر و ایمن بیماران دارند.

برنامه­ ی درمانی کاردرمانگر در سکته مغزی چیست؟

• آموزش روش ایمن جابه جایی به بیمار و خانواده(تغییر وضعیت از حالت خوابیده به نشسته،جابه جایی بین تخت و صندلی،حرکت در اطراف تخت)

• آموزش روش استفاده صحیح از وسایل کمک حرکتی مانند ویلچیر،واکر،بریس و..

• انجام تمرینات تقویتی و کششی، و تمرینات تقویت و تحریک حس عمقی با استفاده از تکنیک های درمانی متناسب با هر بیمار

• جلوگیری از کوتاهی و سفتی عضلات،دفورمیتی اندام ها و خشکی مفاصل

• آموزش و تقویت تعادل بیمار در وضعیت های متفاوت خوابیده نشسته و ایستاده متناسب با سطح توانایی هر فرد

• بازآموزی راه رفتن مجدد و حفظ تعادل در وضعیت های چالش برانگیز

• ارزیابی و آموزش بیماران در زمینه فعالیت های روزمره زندگی(ADL)

• بازآموزی حسی و استفاده از استراتژی های توانبخشی شناختی

لازم به ذکر است که داشتن همکاری و انگیزه­ ی مناسب از سوی بیمار و مراجعه ی به موقع به کاردرمانی از عوامل تاثیر گذار بر درمان هستند.