راه رفتن کودکان روی پنجه پا

راه رفتن روی پنجه یا نوک پایی راه رفتن به بالا قرار گرفتن پاشنه از زمین در هنگام راه رفتن و دویدن گفته می شود. در سنین ۱۰ تا ۱۴ ماهگی که کودک تازه راه رفتن را آغاز کرده است نوک پایی راه رفتن امر عادی و طبیعی است که در بسیاری از کودکان دیده می شود و جایی برای نگرانی نیست.اما از چه زمانی باید نگران پنجه راه رفتن در کودکان بود؟ آیا این نوع از راه رفتن دلیلی قطعی برای اختلال اوتیسم است؟ با کودک ۳ ساله ای که نوک پنجه راه می رود چه کنم؟در این مقاله تلاش کرده ایم که به این پرسش ها و موارد مشابه آن پاسخ دهیم

آیا راه رفتن کودکان روی پنجه پا نگران کننده است؟

بیشتر بچه ها در ابتدا روی پنجه رفتن را تجربه می کنند. خیلی از آنها این نوع از راه رفتن را از روی کنجکاوی و سرگرمی انجام می دهند. نوک پنجه راه رفتن در سن ۱۰ تا ۱۴ ماهگی در اکثر کودکان دیده می شود و پس از مدتی خود به خود از بین می رود. در اکثر موارد کودکانی که روی پنجه می روند نشانه های زیر را دارند: ۱٫ روی پنجه هر دو پا راه می روند ۲٫ با زانوی صاف راه می روند ۳٫ توانایی جسمی برای رقابت با هم سالان خود را ندارند ۴٫ روی کف پا می ایستند اما در هنگام راه رفتن به پنجه می روند ۵٫ ممکن است سابقه نوک پنجه رفتن در یکی از افراد خانواده دیده شود به طور کلی تا قبل از ۲ سالگی هیچ دلیلی برای نگرانی در رابطه با روی پنجه رفتن کودکان وجود ندارد اما اگر فرزندتان علاوه بر راه رفتن روی پنجه هر کدام از علائم زیر را دارد برای ارزیابی دقیق تر به پزشک مراجعه کنید: • بیشتر اوقات روی پنجه پایش راه می رود • عضلاتش سفت است • حرکاتش هماهنگ نیست • تلو تلو می خورد و در هنگام راه رفتن به طرفین خم می شود • به طرز ناشیانه ای راه می رود • قادر به تحمل وزن خود روی پای صاف نیست • در کسب مهارت های حرکتی ظریف مانند باز و بسته کردن زیپ و دکمه و… ضعیف است • مهارت های حرکتی را که قبلا به دست آورده بود به تدریج از دست می دهد

چرا کودکان روی پنجه راه می روند؟

روی پنجه رفتن به خودی خود بیماری محسوب نمی شود و در صورتی که بعد از ۲ سالگی همچنان باقی بماند نیازمند بررسی های دقیق تر جهت تشخیص علت اصلی آن است. برخی از اختلالات اسکلتی عضلانی مانند کوتاه بودن یک پا، فلج مغزی، دیستروفی عضلانی ، نوروپاتی محیطی، اختلال طیف اوتیسم و… از جمله شایع ترین دلایل پنجه رفتن در کودکان هستند همچنین موارد زیر می توانند در راه رفتن روی پنجه در کودکان تاثیر گذار باشند: ۱٫سفتی در تاندون آشیل و عضلات ساق پا ۲٫مشکلات جهت گیری فضایی ( تشخیص درستی از موقعیت قرارگیری اندام هایشان ندارند) ۳٫اختلال پردازش حسی در پا (hyper sensitivity) ۴٫اختلال در پردازش حس پروپریوسپتیو (مشکلات پردازش حسی در این کودکان  سبب می شود تا درک درستی از موقعیت قرار گیری پا نداشته باشند و به دلیل کسب امنیت بیشتر روی پنجه می روند) راه رفتن روی پنجه ایدیوپاتیک زمانی مطرح می شود که پزشک پس از ارزیابی کامل کودک دلایل احتمالی گفته شده را رد کرده و بنا بر این کودک با علت ناشناخته (ایدیوپاتیک) روی پنجه راه می رود. در بسیاری از موارد کسب یک الگوی رفتاری سبب این نوع از راه رفتن در کودکان می شود.

روش های درمانی 

 کاردرمانی بهترین روش درمانی در این کودکان است. علاوه بر این در برخی موارد استفاده از روش های جراحی برای رهاسازی عضلات پشت ساق پا و یا تزریق بوتاکس ضروری است. همچنین در صورت تایید ارتوپد فنی استفاده از کفش و کفی طبی و ارتوز مورد نیاز در کنار تمرینات کاردرمانی می تواند اثربخشی درمان را افزایش دهد.

کاردرمانی چگونه به نوک پنجه رفتن در کودکان کمک می کند؟

کاردرمانگر در ابتدا  وضعیت حرکتی کودک در حین راه رفتن ، دویدن، پریدن و.. را بررسی می کند و پس از به کارگیری تست های حسی، حرکتی مختلف به درمان می پردازد. در ادامه مهمترین اهداف و رویکردهای کاردرمانی در این کودکان ذکر شده است: • تمرینات تقویت عضلانی و اصلاح الگوی Gait • تمرینات کششی اکتیو و پسیو، حفظ دامنه حرکتی مفصل و جلوگیری از کوتاهی ها • آموزش استفاده از وسایل کمک حرکتی (کفش طبی و ارتوزها) • تمرینات SI جهت افزایش حس پروپریوسپتیو و تعدیل حسی

در صورت عدم درمان روی پنجه رفتن در کودکان منجر به چه مشکلاتی خواهد شد؟

در کوتاه مدت این عارضه نمی تواند باعث بروز مشکلات جدی در فرد شود اما در صورت عدم درمان در طولانی مدت سبب بروز کوتاهی عضلات پشت ساق، دفورمیتی مچ پا،کاهش تعادل و زمین خوردن های مکرر و ایجاد مشکلات ثانویه در مفصل  مچ و زانو خواهد شد.